Chuyển đổi số trong giáo dục là gì?
1. Chuyển đổi số trong
giáo dục là ứng dụng công nghệ kỹ thuật số và hệ thống thông tin internet vào
lĩnh vực giáo dục để nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập và quản lý giáo
dục. Bao gồm cải tiến phương pháp giảng dạy, cải tiến các thiết bị, dụng cụ hỗ
trợ học tập, nâng cao trải nghiệm của học sinh, sinh viên và người tham gia đào
tạo.
Chuyển đổi số giúp tạo
ra môi trường học tập nơi mà mọi thứ kết nối với nhau. Sự kết hợp mới mẻ của
công nghệ, bảo mật nhằm thu hẹp khoảng cách địa lý để tạo ra trải nghiệm trong
học tập, đồng thời tăng cường sự tương tác của mọi người. Tuy nhiên, công
tác chuyển đổi số trong giáo dục cũng đặt ra một số thách thức, bao gồm việc
đảm bảo truy cập công bằng đến công nghệ, đào tạo và hỗ trợ cho giáo viên và
học sinh, và đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin trong môi trường số.
2. Một vài ví dụ về
chuyển đổi số đang được áp dụng trong các Trường trên địa bàn xã:
Học trực tuyến
(E-learning): Các
trường học và tổ chức giáo dục cung cấp các khóa học trực tuyến thông qua nền
tảng và công cụ kỹ thuật số, cho phép học sinh học tập mọi lúc, mọi nơi. Ví
dụ: Coursera, edX, Udemy,...
Giáo trình điện tử: Sáng kiến việc thay
thế sách giáo khoa truyền thống bằng giáo trình điện tử, giúp tiết kiệm giấy và
dễ dàng cập nhật nội dung. Các ứng dụng như Kindle, iBooks, Google Play Books
hỗ trợ đọc sách điện tử trên các thiết bị di động.
Phần mềm quản lý học tập
(LMS - Learning Management System): Các hệ thống quản
lý học tập như Moodle, Blackboard, Canvas,... hỗ trợ giáo viên quản lý khóa học,
đánh giá và theo dõi tiến độ của học sinh một cách dễ dàng và hiệu quả.
Công cụ hợp tác trực
tuyến: Sử
dụng các ứng dụng như Google Classroom, Microsoft
Teams, Zoom,... để giáo viên và học sinh tương tác, học tập cùng nhau một cách
linh hoạt và hiệu quả.
Ứng dụng hỗ trợ học tập: Các ứng dụng hỗ trợ
học tập như Quizlet, Duolingo,... giúp học sinh rèn luyện kỹ năng
và kiến thức thông qua các bài tập và hoạt động trực tuyến thú vị.
Trí tuệ nhân tạo và học
máy trong giáo dục: Sử dụng trí tuệ nhân tạo và học máy để phân tích dữ liệu
học tập, đưa ra gợi ý cá nhân hóa, cải thiện chất lượng giảng dạy và hỗ trợ quá
trình học tập của học sinh.
Thực tế ảo và thực tế ảo
tăng cường: Ứng
dụng công nghệ thực tế ảo (VR) và thực tế ảo tăng cường (AR) vào giáo dục, giúp
học sinh trải nghiệm môi trường học tập sinh động, tương tác và gần gũi hơn với
thực tế.
Những ví dụ trên biểu
hiện chuyển đổi số đã tạo ra nhiều cơ hội và tiềm năng cho giáo dục, giúp nâng
cao chất lượng học tập và đáp ứng nhu cầu đa dạng của học sinh trong thời đại
kỹ thuật số.
3. Tầm quan trọng của chuyển
đổi số trong giáo dục
Tầm quan trọng và lợi ích của chuyển đổi số trong giáo dục là
giúp việc cung cấp giáo dục chất lượng và cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người
trên toàn thế giới.
Thông tin đa dạng
1.
Linh hoạt trong học tập
2.
Tư duy mở
3.
Phổ biến kiến thức kỹ thuật số cho sinh viên
4.
Học tập được cá nhân hóa
5.
Tương tác nhiều hơn
Giờ đây, mọi thông tin
dường như đều có thể tìm thấy trên Internet, đa dạng các chủ đề và có tính tin
cậy cao. Học sinh, sinh viên cần chọn lọc và tìm kiếm thông tin một cách thông
minh để tiếp cận được với thông tin bổ ích và chính xác nhất.
Linh hoạt trong học tập
Các lớp học trực tuyến
trên Zoom, Teams, Google Meets,... giúp học sinh, sinh viên có thể tham gia học
tập mọi lúc, mọi nơi, trao đổi kiến thức, thảo luận hoặc tương tác với nhau một
cách dễ dàng.
Tư duy mở
Thông qua các ứng dụng
như Skype hay các trang mạng xã hội phổ biến khác, học sinh, sinh viên có thể
dễ dàng giao tiếp trong thời gian thực trên toàn cầu. Điều này giúp họ có thể
mở mang tầm nhìn, cập nhật nhanh chóng các thông tin, kiến thức hữu ích.
Phổ biến kiến thức kỹ
thuật số cho sinh viên
Sinh viên ngày nay tốt
nghiệp và sẽ trở thành lực lượng lao động chính của đất nước. Vì vậy, công
nghệ, kỹ thuật số là cốt lõi trong các hoạt động làm việc của họ. Có thể thấy,
chuyển đổi số trong giáo dục góp phần rất lớn trong việc trau dồi kiến thức kỹ
thuật số cho sinh viên.
Học tập được cá nhân hóa
Các công nghệ, phần mềm
học trực tuyến hiện đại cho phép học sinh, sinh viên dễ dàng tùy chỉnh các bài
giảng theo tốc độ phù hợp, đúng sở thích và mức độ khả năng nhận thức của mỗi
người. Bên cạnh đó, các nền tảng học tập tùy chỉnh cũng cho phép học sinh, sinh
viên kết hợp các tài liệu học tập từ nhiều nguồn khác nhau, nhờ vậu sẽ có những
trải nghiệm phù hợp hơn.
Tương tác nhiều hơn
Giáo viên có thể cung cấp
cho học sinh những phương pháp thú vị hơn để học tập, đồng thời dễ dàng tiếp
thu thông tin mới bằng các công cụ hiện đại như máy tính bảng, máy chiếu,
chatbot, AR/ VR, phần mềm hỗ trợ AI,...
Việc chuyển đổi số trong
giáo dục giúp tạo ra sự tiếp cận thông tin và kiến thức một cách dễ dàng, thu
hẹp khoảng cách địa lý, cung cấp linh hoạt về thời gian và không gian học
tập, tạo ra nhiều cơ hội học tập và phát triển bản thân.
Khái niệm "số
hóa" trong lĩnh vực chuyển đổi số giáo dục liên quan đến việc chuyển đổi
các hoạt động giáo dục và quy trình liên quan từ hình thức truyền thống sang
hình thức dựa trên công nghệ số. Công nghệ số hóa giáo dục cho phép mọi người
học theo tốc độ cá nhân, trải nghiệm nhiều nguồn tài liệu học tập đa dạng,
tương tác và hợp tác trực tuyến và đánh giá tiến trình học tập một cách chi
tiết.
Một vài Ví dụ về chuyển
đổi số trong giáo dục: Nhiều trường học tiến hành áp dụng phương thức dạy học trực
tuyến, tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên học tập linh hoạt và an toàn, như
tổ chức các khóa học E-learning, tài liệu, Ebook online,...
4. Cơ hội chuyển đổi số
trong giáo dục giai đoạn hiện nay
Chuyển đổi số trong giáo
dục mở ra nhiều cơ hội trong việc cải thiện và phát triển giáo dục, đáp ứng nhu
cầu học tập của người dân trong thời đại công nghệ 4.0. Một số cơ hội nổi bật:
Tăng cường cơ sở hạ tầng
kỹ thuật: Sự
phát triển của công nghệ thông tin và internet tạo điều kiện thuận lợi cho việc
mở rộng giáo dục trực tuyến. Việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật, bao gồm
mạng internet nhanh và ổn định, sẽ giúp thúc đẩy giáo dục số.
Mở rộng tiếp cận công
nghệ: Đảm
bảo rằng học sinh, giáo viên và nhà trường có khả năng sử dụng công nghệ là một
cơ hội lớn. Điều này giúp tất cả các bên liên quan tận dụng các công cụ và ứng
dụng kỹ thuật số để nâng cao chất lượng giáo dục.
Phát triển nội dung số
hóa:
Chuyển đổi số trong giáo dục cần có nội dung số hóa phù hợp với nhu cầu giảng
dạy và học tập hiện đại. Việc tạo ra và chia sẻ nội dung giáo dục số đa dạng và
chất lượng là một cơ hội quan trọng để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập.
Sự phát triển của hệ
thống học trực tuyến: Các nền tảng học trực tuyến và khóa học trực tuyến mở (MOOCs)
cung cấp cơ hội cho mọi người tiếp cận giáo dục một cách linh hoạt và phù hợp
với nhu cầu cá nhân, không phân biệt giới tính, địa lý hay tình trạng kinh tế.
Hỗ trợ và đầu tư từ chính
phủ và các tổ chức: Chính
phủ và các tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi số
giáo dục. Hỗ trợ tài chính, đầu tư vào đề án nghiên cứu và phát triển công nghệ
giáo dục, cũng như xây dựng các chính sách phù hợp giúp tạo ra môi trường thuận
lợi cho chuyển đổi số trong giáo dục.
Tích hợp công nghệ vào
quy trình giảng dạy: Công nghệ giúp nâng cao phương pháp giảng dạy, tạo ra môi
trường học tập tương tác và hấp dẫn hơn. Các công cụ như bảng trắng thông minh,
phần mềm giáo dục và ứng dụng di động có thể giúp tăng cường sự tương tác giữa
giáo viên và học sinh, đồng thời thúc đẩy sự sáng tạo và kỹ năng tư duy.
Phát triển kỹ năng số cho
giáo viên và học sinh: Để thành công trong chuyển đổi số giáo dục, cần đảm bảo rằng
cả giáo viên và học sinh đều có kỹ năng cần thiết để sử dụng công nghệ. Đào
tạo, tập huấn về chuyển đổi số trong giáo dục và hỗ trợ liên tục giúp thầy
cô và học sinh làm quen và phát triển kỹ năng số của họ.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo
(AI) trong giáo dục: Trí tuệ nhân tạo đang mở ra nhiều cơ hội mới trong lĩnh vực
giáo dục, bao gồm hệ thống học tập cá nhân hóa, phân tích dữ liệu học tập và hỗ
trợ giáo viên trong việc giảng dạy. Việc tận dụng AI trong giáo dục giúp nâng
cao hiệu quả học tập và đáp ứng nhu cầu đa dạng của học sinh.
Hợp tác giữa các bên liên
quan: Sự
hợp tác giữa các nhà trường, doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và chính phủ
là rất quan trọng để đạt được chuyển đổi số thành công trong giáo dục. Mối quan
hệ hợp tác giữa các bên liên quan giúp tận dụng tài nguyên, chia sẻ kinh nghiệm
và đưa ra các giải pháp phù hợp với từng đối tượng.
Thúc đẩy nghiên cứu và
đổi mới trong giáo dục: Nghiên cứu và đổi mới trong giáo dục là cơ hội để phát triển
các công cụ, phương pháp giảng dạy mới và nâng cao chất lượng giáo dục. Việc
khuyến khích và hỗ trợ nghiên cứu tiểu luận, cũng như chấp nhận sự thay đổi và
đổi mới, sẽ giúp tạo ra một môi trường giáo dục tiên tiến hơn.
Những cơ hội này cho thấy
rằng chuyển đổi số trong giáo dục đang mở ra nhiều triển vọng hấp dẫn. Để đạt
được thành công trong quá trình này, cần có sự đồng lòng và phối hợp của toàn
xã hội, bao gồm cả giáo viên, học sinh, gia đình, cộng đồng và chính phủ.
5. Thách thức và khó khăn
của quá trình chuyển đổi số trong giáo dục
Quá trình chuyển đổi số
trong giáo dục mang đến nhiều lợi ích vô cùng to lớn. Tuy nhiên, cũng đồng thời
đối diện với một số thách thức như thiếu hạ tầng kỹ thuật và internet, khó khăn
trong đào tạo năng lực số hóa cho giáo viên, chấp nhận sự thay đổi, phân hóa
tiếp cận công nghệ, sự khác biệt về kiến thức của giáo viên, chi phí đầu tư ban
đầu,...
Không muốn thay đổi
Các tổ chức giáo dục có
thể lo lắng về vấn đề công nghệ thay thế hệ thống giáo dục truyền thống và ngần
ngại bước ra khỏi vùng an toàn. Do đó, cần thuyết phục với các giáo viên rằng,
công nghệ tiên tiến nhất cũng không bao giờ có thể thay thế họ.
Thay vào đó, chuyển đổi
số sẽ giúp giảm bớt gánh nặng cho giáo viên trong việc chuẩn bị tài liệu, hoạt
động lớp học, đồng thời giúp các bài học trở nên thú vị và có nhiều thông tin
hữu ích hơn.
Quá trình tiếp cận kiến
thức trực tuyến ở vùng sâu, vùng xa còn khó khăn
Với những khu vừng miền
núi, vùng sâu, vùng xa, hạ tầng Internet và các trang thiết bị công nghệ thông
tin chưa đầy đủ và đảm bảo. Điều này ảnh hưởng sâu sắc tới công tác quản lý
giáo dục trong việc dạy và học.
Đây là vấn đề cần được ưu
tiên giải quyết để triển khai thành công quá trình chuyển đổi số trong giáo dục
trên cả nước. Đồng thời đáp ứng nhu cầu dạy học trực tuyến khi điều kiện học
trực tiếp không cho phép, do địa hình, thời tiết,...
Thiếu kỹ năng liên quan
Một trong những yếu tố
ảnh hưởng đến quá trình chuyển đổi số trong giáo dục là thiếu kiến thức và kỹ
năng công nghệ. Ít nhà giáo dục có hiểu biết toàn diện về cách sử dụng các công
cụ và giải pháp kỹ thuật số trong hoạt động dạy và học.
Do đó, họ cần được đào
tạo và cập nhật kiến thức liên tục. Một số kỹ năng công nghệ cơ bản có thể giúp
giáo viên thiết lập nền tảng học tập trực tuyến, phân phối các bài tập kỹ thuật
số và tạo động lực cho học sinh/ sinh viên của mình.
6. Chưa kiểm soát sát sao
và toàn diện về học liệu số
Kho tài liệu số chuẩn xác
thì mới đáp ứng được nhu cầu học tập và nghiên cứu của học sinh, sinh viên. Tuy
nhiên nguồn nhân lực và ngân sách tại Việt Nam vẫn còn eo hẹp, chưa đáp ứng
được yêu cầu này.
Thực tế cho thấy, tình
trạng học liệu số tràn làn, thiếu tính xác thực cũng như không được kiểm soát
chặt chẽ về nội dung. Điều này gây ra tình trạng không đồng nhất về kiến thức,
gây ra nhiều hệ lụy như tốn thời gian, ngân sách,...
7. Các quy định pháp lý
về giáo dục vẫn chưa hoàn thiện
Các quy định pháp lý
chuyên về giáo dục chưa hoàn thiện là vấn đề gây ảnh hưởng đến quyền sở hữu trí
tuệ, an ninh thông tin,... Chuyển đổi số trong giáo dục chính là cơ hội để hoàn
thiện quy định về thời lượng, phương thức kiểm tra, công nhận kết quả của việc
học trực tuyến.
Tuy nhiên, thực tế thì
những vấn đề này vẫn chưa được triển khai toàn diện, đồng nhất và chặt chẽ, gây
ra nhiều bất cập trong quá trình chuyển đổi số.
8. Giải pháp chuyển đổi số
trong ngành giáo dục
Với những khó khăn và
thách thức khi thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục, Việt Nam cần có những
giải pháp, chiến lược dài hạn với một kế hoạch cụ thể, rõ ràng và chia sẻ sáng
kiến kinh nghiệm (SKKN) về chuyển đổi số trong giáo dục:
1.
Nâng cao nhận thức
2.
Cải thiện cơ sở dữ liệu
3.
Xây dựng hạ tầng mạng và các thiết bị công nghệ tiên tiến
4.
Hoàn thiện hệ thống pháp lý, ứng dụng phần mềm quản lý
Nâng cao nhận thức của
mọi người về tầm quan trọng của chuyển đổi số giáo dục
Chuyển đổi số là bước
chuyển mình mạnh mẽ, đòi hỏi sự thay đổi từ trong tư duy, nhận thức của mỗi
người. Do vậy, cần thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao nhận thức, phổ cập tầm
quan trọng cho giáo viên, giảng viên, cán bộ nhà trường. Từ đó mới phối hợp
cùng nhau xây dựng văn hóa số trong giáo dục.
Tiến hành hướng dẫn, nâng
cao kỹ năng nghiệp vụ trong ứng dụng công nghệ số cho tất cả những người làm
công tác giảng dạy, như kỹ năng công nghệ thông tin, an toàn thông tin,... trên
môi trường số.
Giáo viên đóng vai trò
quan trọng trong thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục bằng cách áp dụng công
nghệ số trong phương pháp giảng dạy, giúp mở ra nhiều cơ hội để tăng cường chất
lượng giáo dục và giúp học sinh phát triển toàn diện trong thế giới số hóa ngày càng phát triển.
9. Cải thiện cơ sở dữ
liệu
Việc chú trọng vào triển
khai quản lý hệ thống, chia sẻ dữ liệu để đồng bộ trong giáo dục, chuyển đổi
tất cả tài liệu từ giấy tờ qua văn bản điện tử. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng mạng,
các thiết bị phục vụ quá trình dạy và học, tạo cơ hội học tập bình đẳng cho tất
cả mọi người, ở mọi vùng miền có điều kiện kinh tế - xã hội khác nhau.
Các hoạt động như thúc
đẩy triển khai học liệu số, hình thành kho học liệu mở dùng chung cho toàn
ngành, đồng thời hợp tác, liên kết với các tổ chức trên thế giới, thu hẹp
khoảng cách giữa các vùng miền, khuyến khích và hỗ trợ triển khai các mô hình
giáo dục đào tạo mới dựa trên các nền tảng số.
10. Xây dựng hạ tầng mạng
và các thiết bị công nghệ tiên tiến
Hạ tầng mạng và các trang
thiết bị phải được cải tiến, đổi mới khi chuyển đổi số trong giáo dục, đặc biệt
là những nơi có kết nối kém. Tăng cường kết hợp với các công nghệ hiện đại trên
thế giới như AI, Big data, IoT, Blockchain,... với cơ sở dữ liệu
số để xây dựng hệ thống thu thập thông tin, đưa ra dự báo và thiết lập ứng
dụng, dịch vụ phù hợp đến từng đối tượng người học.
11. Hoàn thiện hệ thống
pháp lý, ứng dụng phần mềm quản lý
Việc hoàn thiện hệ thống
pháp lý, chính sách sẽ đảm bảo quyền lợi cho người học. Theo đó, cần thống nhất
các quy định liên quan đến:
·
Khai thác, chia sẻ dữ liệu, thông tin
·
Hình thức giảng dạy
·
Quản lý các khóa học trực tuyến
·
Điều kiện cần và đủ để mở trường học
Quá trình chuyển đổi số
trong giáo dục cần áp dụng các phần mềm quản lý, đây cũng là hình thức được
nhiều trường học, cơ sở áp dụng. Bên cạnh đó, các phần mềm tích hợp tính năng
vượt trội cũng giúp nhà trường tăng cường nghiệp vụ, quản lý hồ sơ, giảng dạy
với các thao tác linh hoạt, nhanh chóng.
Việc phát triển các khóa
học trực tuyến cũng góp phần rất lớn trong công tác phục vụ giáo viên dạy học
tại vùng sâu, vùng xa, những nơi có hoàn cảnh khó khăn và địa hình hiểm trở,
thời tiết xấu, cơ sở vật chất nhà trường chưa hoàn thiện,...
12. Sử dụng nền tảng học
liệu số trong giáo dục
iGiaoduc.vn là
một nền tảng giáo dục số trực tuyến được phát triển bởi Bộ Giáo dục và Đào tạo
(GDĐT), Ban điều hành Đề án Hệ tri thức Việt số hóa và các đối tác tài trợ, hỗ
trợ. Nền tảng này được xây dựng nhằm mục tiêu thu thập, lựa chọn, chia sẻ học
liệu số dùng chung phục vụ đổi mới nội dung, phương pháp dạy học và kiểm tra,
đánh giá trong các nhà trường.
iGiaoduc.vn là một kho
học liệu khổng lồ với hơn 100.000 học liệu số thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau,
bao gồm:
·
Sách giáo khoa
·
Bài giảng
·
Bài tập
·
Kiểm tra, đánh giá
·
Trò chơi học tập
·
Video bài giảng
·
E-learning
Học liệu trên iGiaoduc.vn
được biên soạn bởi đội ngũ giáo viên và chuyên gia uy tín, đảm bảo chất lượng
cao và phù hợp với chương trình giáo dục của Việt Nam. Học liệu được cập nhật
thường xuyên, giúp giáo viên và học sinh có thể tìm kiếm và sử dụng học liệu
mới nhất.
iGiaoduc.vn giúp giáo
viên và học sinh nâng cao chất lượng học tập. Nền tảng này giúp thầy cô có thể
tìm kiếm và sử dụng học liệu chất lượng cao, giúp học sinh có thể học tập hiệu
quả hơn. iGiaoduc.vn là một trong những nền tảng giáo dục số quan trọng góp
phần đổi mới giáo dục Việt Nam.
Chuyển đổi số trong giáo
dục cần được xem là chiến lược dài hạn với những cải cách quyết liệt, triệt để
trong giảng dạy, học tập, quản lý đào tạo. Trong chuyển đổi số, công nghệ không
phải là yếu tố quan trọng nhất, mà đó chính là sự quyết tâm cao độ của đội ngũ
lãnh đạo cơ sở giáo dục, tư duy, nhận thức tiến bộ và sẵn sàng thay đổi của đội
ngũ viên chức trong nhà trường, viên nghiên cứu,...
Chuyển đổi số trong giáo
dục đã mang lại nhiều thay đổi tích cực cho cả người học và người dạy. Tuy
nhiên, điều quan trọng là cần nâng cao nhận thức, tư duy đúng đắn về chuyển đổi
số, đồng thời cải thiện khả năng tiếp cận cho tất cả mọi người để làm cho các
phương pháp học tập trở nên hấp dẫn và hiệu quả hơn.
Thực hiện: Xuân Cường – VP HĐND&UBND
xã